Advies aan ministers: maak geslachtsbepalende operaties op intersekse personen verboden, net als meisjesbesnijdenis

Advies aan ministers: maak geslachtsbepalende operaties op intersekse personen verboden, net als meisjesbesnijdenis

De Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR) doet een oproep aan de ministers van OCW en VWS om medische behandelingen op intersekse personen, die niet noodzakelijk zijn en waarvoor zij geen toestemming hebben gegeven, te verbieden. Het gaat dan om ingrijpende medische behandelingen die het geslacht van een persoon aanpassen.

Rabin Baldewsingh: “Mensen zouden altijd zelf de beslissing moeten nemen over zo een ingrijpende behandeling. In navolging van het voorstel van de belangenorganisatie voor intersekse personen (NNID) vind ik dat dit strafbaar moet zijn, zoals dat geldt voor meisjesbesnijdenis.”

Uit onderzoek van Nivel, Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg, blijkt dat deze niet-noodzakelijke medische behandelingen zonder toestemming tot op de dag van vandaag nog plaatsvinden. In de periode van 2014 tot 2020 hebben ten minste 65 dergelijke ingrepen hebben plaatsgevonden. De NCDR vindt dit uiterst zorgelijk. Ten eerste omdat lichamelijke integriteit een mensenrecht is dat te allen tijde beschermd moet worden. Ten tweede omdat deze operatieve ingrepen grote gevolgen kunnen hebben voor de personen die deze behandelingen ondergaan. [1]

Bovendien vinden deze ingrepen ook plaats op basis van psychosociale redenen aan de kant van de ouders. Denk hierbij aan groepsdruk of schaamte. Het Kinderrechtencomité heeft zich eerder uitgesproken dat dit nooit een reden mag zijn om een kind te opereren op een leeftijd dat het daar nog niet geïnformeerd over kan meebeslissen. Deze uitspraak deelt de NCDR.

Stel het uitvoeren van niet noodzakelijke medische behandelingen strafbaar
In navolging van de aanbevelingen van het Convention against Torture (CAT) comité in 2018 beveelt de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme de volgende vijf actiepunten aan bij het kabinet:

  1. Stel het uitvoeren van niet noodzakelijke medische behandelingen strafbaar. Dit kan onder de artikelen 300 – 304 van het Wetboek van Strafrecht. Sluit aan bij de aanpak van meisjesbesnijdenis. 
  2. Neem wetgevende, bestuurlijke en andere maatregelen die de lichamelijke integriteit en autonomie van intersekse personen en intersekse kinderen garanderen.
  3. Voer onderzoek uit naar gevallen van chirurgische ingrepen of andere medische procedures die zijn uitgevoerd bij intersekse personen zonder daadwerkelijke toestemming.
  4. Vervolg de daders en straf ze, indien verantwoordelijk bevonden.
  5. Geef slachtoffers genoegdoening, waaronder een passende schadevergoeding.


Het kabinet heeft zich op 23 maart 2021 al gecommitteerd aan het Regenboogstembusakkoord. Daarin staat ook het instellen van een wettelijk verbod op niet noodzakelijke medische behandelingen zonder toestemming van intersekse kinderen en volwassenen. De actiepunten van de NCDR geven handvatten om dat concreet in te voeren.

Baldewsingh: “Dat er in deze tijd nog steeds medische ingrepen bij intersekse kinderen worden gedaan, zonder dat zij hier toestemming voor kunnen geven én zonder medische noodzaak, vind ik echt niet kunnen. Deze praktijk moet stoppen. Strafbaarstelling zie ik als een noodzakelijk middel om artsen te verbieden zulke behandelingen uit te voeren.”

[1] Onderzoek “Seksuele ontwikkeling intersekse jongeren vaak ernstig belemmerd door medische behandelingen” uitgevoerd door Rutgers en NNID.