Interview Gloria Wekker
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: de Dolle Mina’s zijn weer bij elkaar gekomen. Hoe kijkt u naar de vrouwengelijkheid in Nederland?
Heel erg leuk dat de Dolle Mina’s weer bij elkaar zijn. Ik ken ze goed. Claudette [van Trikt, red] en Dunya [Verweij, red] zijn oud-studiegenoten van mij, antropologen. Ze hebben een paar weken terug de gelegenheid aangegrepen om weer aandacht te vestigen op de achteruithollende vrouwenrechten, door weer symbolisch een korset te verbranden. Het is niet best de situatie waar we nu inzitten. Een enorme anti-genderideologie beweging rolt over ons heen. Stevig gefundeerd door het Vaticaan en orthodox protestantse sektes. Het is echt een backlash tegen wat het feminisme bereikt heeft. Met mannen als Trump, Orban en in Nederland Baudet en de SGP, voorop. Het is een grote golf waarin de verworvenheden van de feministische beweging worden ontmanteld.
Hoe is dat vergeleken met andere landen in de wereld?
Wat er in de VS gebeurt, vind ik de kanarie in de kolenmijn; dat ze daar roepen dat er maar twee genders zijn. Met name LHGBTIQ+ moet het op dit moment ontgelden, en dan vooral transgenders daarbinnen die worden aangevallen. Je zag het ook vorige week in Zuid-Afrika, dat de meest progressieve grondwet wat betreft LHBTIQ+ heeft, en toch is daar een homo-imam doodgeschoten terwijl hij een huwelijk tussen twee vrouwen voltrok. De verworvenheden bieden allemaal geen bescherming.
Ik was onlangs nog in Brazilië en daar zag ik interessante dingen gebeuren. Onder Lula doen ze daar nu moeite om een voorkeursbeleid te ontwikkelen voor LHBTIQ+ personen. Zodat bijvoorbeeld transgender personen makkelijker naar de universiteit kunnen. Maar ik maak me wel zorgen over hoe dat zou beklijven bij nieuwe verkiezingen. Ik ben er niet gerust op.
Alles waar we voor hebben gestreden is kennelijk slechts aan de oppervlakte gebleven. Het is niet dieper doorgedrongen in de haarvaten van de samenleving.
Op welk gebied kunnen we optimistisch zijn over gendergelijkheid? Is er reden om optimistisch te zijn?
Ik ben absoluut niet optimistisch! Helemaal niet. Gezien alles wat er gaande is in de wereld. Ik schrik heel erg van het geweld tegen vrouwen. Op allerlei gebieden. Het zijn tekenen van het onderuithalen van de verworvenhedenheden. Wat daar uit blijkt is hoe er gekeken wordt naar vrouwen door mannen. Je mag er macht over uitoefenen, je hebt recht op seksueel contact en oefent die macht ook uit. Alles waar we voor hebben gestreden is kennelijk slechts aan de oppervlakte gebleven. Het is niet dieper doorgedrongen in de haarvaten van de samenleving.
Wij moeten op de bres staan voor wat de feministische beweging heeft bereikt. Niet alleen vrouwen, maar ook mannen. Feminisme is in een verdomhoekje komen te staan. Het is niet alleen voor vrouwen. Het geeft mannen juist meer modellen om hun mannelijkheid invulling te geven.
Hoewel vrouwen het steeds beter zijn gaan doen in het onderwijs, stromen ze niet door in de rest van de sectoren van de samenleving. Daar is nog een wereld te winnen. Je ziet dus verzet tegen die emancipatie. En wat je ziet toenemen is dat jonge mannen zich uitspreken tegen de ontwikkeling die vrouwen hebben gemaakt. En dan heb je ook nog zo’n trend als tradwives*. Mind boggling! Dat irreëel terugverlangen naar de jaren ’50. Dit maakt allemaal onderdeel uit van de krachten die er gaande zijn. Ik vind dat onverteerbaar.
Wij moeten op de bres staan voor wat de feministische beweging heeft bereikt. Niet alleen vrouwen, maar ook mannen. Feminisme is in een verdomhoekje komen te staan. Het is niet alleen voor vrouwen. Het geeft mannen juist meer modellen om hun mannelijkheid invulling te geven. Maar je ziet ook hier weer de grote invloed van sociale media. Met die hele manosphere**.
Wat is uw tip voor de (jonge) vrouwen nu?
We zeiden het toen ook al: volg je passie! Zorg dat je steeds meer mogelijkheden voor jezelf creëert. Niet volgens het traditionele beeld van de jaren ’50. Maak gebruik van de mogelijkheden. Lees veel. Zoek vrouwelijke rolmodellen. Ouders en opvoeders spelen hierin ook een belangrijke rol.
Noot van de redactie:
*Tradwives zijn (jonge) heteroseksuele vrouwen die zich vrijwillig gedragen als huisvrouwen uit de jaren ’50 en daar filmpjes (vlogs) over maken op social media. Hun man is de kostwinner, ze krijgen veel kinderen en verzorgen die thuis in een vaak boerderij-achtige omgeving. Ze bakken veel; cupcakes en hun eigen brood. En zien er daarbij onberispelijk verzorgd uit in jaren ’50 mode.
**De manosphere is een gemeenschap van mannen die bekendstaat om machogedrag, antifeministische, vrouwonvriendelijke en seksistische opvattingen en die vaak online actief is, in bijvoorbeeld blogs, op internetfora en op sociale media. [Definitie van het Algemeen Nederlands Woordenboek, manosphere - ANW (Algemeen Nederlands Woordenboek)]
Meer lezen: De invloed van Manosphere, Tradwives en Andrew Tate op jongeren, vrouwen en lhbtiqa+ gemeenschappen | KIS
