Caribisch Nederland gelijk beschermd tegen discriminatie
Een historisch moment voor Nederland: De gelijkebehandelingswetgeving die al lange tijd van kracht is in Europees Nederland, zal vanaf 1 januari 2026 ook op Bonaire, Sint Eustatius en Saba in werking treden. Dit besluit, dat dinsdag 7 oktober door de Eerste Kamer is genomen, zorgt ervoor dat het juridisch kader rondom discriminatie en ongelijke behandeling volledig gelijkgetrokken wordt Europees Nederland. De Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR) pleit hier al jaren voor. Rabin Baldewsingh: “Ik vind dit echt fantastisch nieuws voor de mensenrechtenbescherming in héél Nederland.”
Het wetsvoorstel richt zich op het gelijktrekken van de bescherming tegen discriminatie op Bonaire, Sint Eustatius en Saba met die in Europees Nederland. Momenteel is deze bescherming namelijk niet gelijk. De Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB) beschermt burgers tegen onder andere arbeidsdiscriminatie, discriminatie in het onderwijs en leeftijdsdiscriminatie.
Elke regio een ADV
Ook regelt de gelijkebehandelingswetgeving in Europees Nederland dat elke regio een antidiscriminatiebureau heeft. Bij antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s) kunnen mensen terecht met vragen over discriminatie en met meldingen van discriminatie. ADV’s vervullen dan ook een cruciale ondersteuningsrol voor iedereen die discriminatie heeft meegemaakt of vermoed te hebben meegemaakt. Nu hebben inwoners van Bonaire, Sint Eustatius en Saba geen toegang tot dergelijke voorzieningen en daarmee ook niet tot de benodigde (juridische) hulp. Bovendien krijgt het College voor de Rechten van de Mens de bevoegdheid om ook in Caribisch Nederland individuele discriminatieklachten te beoordelen. Een cruciaal onderdeel van de toegang tot het recht en de bescherming van ieders mensenrechten die hiervoor nog niet gold voor inwoners van Bonaire, Sint Eustatius of Saba.
Reactie op nulmeting
De Wet bescherming tegen discriminatie op Bonaire, Sint Eustatius en Saba is een reactie op een nulmeting die aantoont dat bijna de helft van de inwoners van Caribisch Nederland discriminatie ervaart, vooral op het gebied van werk, woning en overheidsdiensten. Dit onderzoek van DSP (2024) wees zelfs uit dat inwoners op Caribisch Nederland twee tot vier keer zoveel discriminatie ervaarden als inwoners uit Europees Nederland. Dit heeft geleid tot een grotere druk op de overheid om adequate maatregelen te nemen. Eerder, op 18 februari 2025, was het wetsvoorstel al aangenomen door de Tweede Kamer.
Ontstaan van Caribisch Nederland
Sinds 10 oktober 2010 (“10-10-‘10”) zijn Bonaire, Sint Eustatius en Saba bijzondere gemeenten van Nederland. Hoewel zij op papier een gelijkwaardig onderdeel van Nederland zijn, zijn er op veel verschillende terreinen in de samenleving nog grote ongelijkheden zichtbaar. Het gebrek aan gelijkebehandelingswetgeving in Caribisch Nederland is daar een stuitend voorbeeld van. Bescherming tegen discriminatie, alsook de mogelijkheid tot melden en de toegang tot het recht, is een essentieel onderdeel van iemands mensenrechtenbescherming. Het feit dat Bonaire, Sint Eustatius en Saba volledig uitgesloten waren van een juridisch beschermingskader betekende dat inwoners hun discriminatiemeldingen niet konden voorleggen aan een bevoegde instantie en dat er geen regionaal meld- en adviespunt was voor hulp bij discriminatiegevallen.
NCDR had gelijktrekken al lang als speerpunt
De NCDR pleitte al lange tijd vóór een wet die deze ongelijkheid recht zou trekken. In het eerste Nationaal Programma uit 2022 werd de invoering van deze gelijkebehandelingswet voor Caribisch Nederland al aangemerkt als speerpunt.
Rabin Baldewsingh: “Na lang pleiten en het adresseren van deze ongelijkheid is dit een enorm positieve uitkomst. Het is een stap in de richting van een Nederland waarin alle mensen recht hebben op volwaardige mensenrechtenbescherming. Ons staat nu een grote gezamenlijke opgave. Hoe realiseren we naast juridische gelijkheid ook feitelijke gelijkwaardigheid? Zolang wetten niet doorwerken in de directe levens van burgers, kunnen we niet spreken van succes. Daarom moeten we niet uit het oog verliezen waar het over gaat: gelijke kansen, gelijke rechtsbescherming en een menswaardig bestaan, ongeacht je woonplaats in Nederland.”