Eindelijk een voorziening voor rechtshulp en gelijke behandeling in Caribisch Nederland
Na jaren van duwen en trekken is het eindelijk zover: Caribisch Nederland beschikt voortaan over een onafhankelijke stichting die burgers gratis bijstaat met rechtshulp én bij discriminatie en ongelijke behandeling.
Op Bonaire heet de voorziening Lokèt Hurídiko, op Sint-Eustatius en Saba heet het Legal Desk. Het besluit tot oprichting werd eerder dit jaar door de ministerraad genomen, en inmiddels is de stichting formeel een feit. Daarmee komt er na een lange aanloopperiode een structurele voorziening die inwoners van de BES-eilanden toegang geeft tot juridische bijstand en bescherming tegen discriminatie, iets wat in Europees Nederland al jaren vanzelfsprekend is.
Dit is een historische stap. Te lang moesten de bewoners van Bonaire, Sint-Eustatius en Saba het doen zonder de laagdrempelige, wettelijk verankerde voorzieningen die elders in het land al bestonden. Het proces was langdurig en vaak frustrerend: regelgeving moest worden afgestemd, verantwoordelijkheden verdeeld, en structurele financiering veiliggesteld. De bureaucratische traagheid werkte verlammend, maar de aanhouder heeft gewonnen. Juist daarom is dit moment van groot belang: we tillen de rechtsbescherming en de toegang tot gelijke behandeling in het Caribisch deel van ons land naar het niveau dat burgers daar allang verdienen.
De oprichting van deze stichting valt samen met een tweede, fundamentele ontwikkeling: de Wet Bescherming tegen Discriminatie op Bonaire, Sint-Eustatius en Saba, die op 7 oktober 2025 door de Eerste Kamer werd aangenomen en per 1 januari 2026 in werking treedt. Daarmee wordt het juridische kader voor gelijke behandeling in Caribisch Nederland eindelijk gelijkgetrokken met dat van Europees Nederland. Deze wet creëert duidelijkheid, rechtszekerheid en gelijke bescherming voor alle inwoners van het Koninkrijk. Dat is essentieel, want gelijke rechten mogen niet afhangen van waar iemand woont. Burgers van Bonaire, Saba of Sint-Eustatius zijn volwaardige burgers van Nederland. Gelijke behandeling in gelijke gevallen (dat is de kern van artikel 1 van onze Grondwet) geldt dus overal. Met deze nieuwe voorziening en wetgeving komt er een einde aan een ongemakkelijke realiteit: dat burgers in één en hetzelfde land niet over gelijke toegang tot recht en bescherming beschikten.
De nieuwe stichting biedt gratis informatie, advies en hulp bij juridische vragen, bijvoorbeeld over arbeid, huur of consumentenrecht. En verleent bijstand bij discriminatie, waaronder het registreren van meldingen en het ondersteunen van slachtoffers. Wat deze stap bijzonder maakt, is dat het geen tijdelijke pilot of project is, maar een structurele voorziening met een eigen bestuur en een onafhankelijke Raad van Toezicht. De loketten op Bonaire, Saba en Sint-Eustatius worden momenteel ingericht, personeel wordt geworven en de dienstverlening wordt de komende maanden opgeschaald, met als doel om in de eerste helft van 2026 volledig operationeel te zijn. Het belang van deze ontwikkeling kan moeilijk overschat worden. In Europees Nederland geldt al sinds 28 juli 2009 de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen (Wga), die alle gemeenten verplicht om een laagdrempelige anti-discriminatievoorziening te bieden aan inwoners. Die wet waarborgt dat iedereen die discriminatie ervaart terechtkan bij een onafhankelijk loket voor advies, ondersteuning en registratie. Nu wordt die norm eindelijk ook in Caribisch Nederland werkelijkheid. Daarmee laten we zien dat de belofte van de Grondwet niet ophoudt aan de grenzen van de Noordzee.
Deze doorbraak is goed voor de mensen op de eilanden, goed voor gelijke behandeling en goed voor de rechtsstaat als geheel. Want rechtsgelijkheid is geen abstract begrip: het gaat over het vertrouwen dat burgers hebben dat de overheid hen even serieus neemt als ieder ander. De oprichting van de stichting betekent dat er nu een deur is waar je werkelijk kunt aankloppen: een plek waar mensen worden gehoord, geholpen en beschermd. Maar we moeten ook eerlijk zijn. Dit is pas het begin. Het succes van deze voorziening zal afhangen van bereikbaarheid, bekendheid, kwaliteit en opvolging. Mensen moeten weten dat ze er terechtkunnen, zich veilig voelen om hun verhaal te doen, en ervaren dat hun melding tot resultaat leidt. Dat vraagt om blijvende aandacht van de overheid en de lokale bestuurders. De boodschap is helder. Gelijke rechten verdienen gelijke waarborgen, waar dan ook in Nederland. Met de oprichting van deze stichting en de invoering van de Wet Bescherming tegen Discriminatie in Caribisch Nederland wordt een belangrijke achterstand ingehaald. Dit is een overwinning voor de rechtsstaat en bovenal voor de mensen op Bonaire, Sint-Eustatius en Saba, die nu eindelijk dezelfde bescherming krijgen als iedere andere burger in ons Koninkrijk.